Diskretno opasno: shvatite šta su fugitivne emisije
Ranije neprimećene, fugitivne emisije izazivaju veliku zabrinutost jer ih je teško kontrolisati
Fugitivne emisije su deo pitanja koje je privuklo sve veće interesovanje industrije. Oni su vrsta nenamerne emisije koja dolazi iz cevi, curenja, pa čak i podzemnih kanala. Fugitivne emisije su difuzne i mogu se formirati od čvrstih, tečnih ili gasovitih materija.
- Šta je zagađenje vazduha? Znati uzroke i vrste
Da bismo bolje razumeli šta su fugitivne emisije i koje metode da ih izbegnemo, vredi se setiti nekih koncepata, kao što su „atmosferske emisije“, pored poznavanja vrsta izvora emisije.
Proces emitovanja gasa se sastoji od njegovog ispuštanja u atmosferu, omogućavajući njegovim česticama da uđu u cirkulaciju. Emisije se mogu pojaviti prirodno ili proizaći iz ljudske aktivnosti, odnosno kao rezultat ljudskih aktivnosti. Izvori emitovanja, s druge strane, mogu se klasifikovati kao tačni i difuzni.
Tačkasti izvori se lako lociraju, jer imaju mehanizme kontrole i usmeravanja protoka zagađenja koje se emituje, odnosno gasovi koji se oslobađaju odlaze sa određene tačke, kao što je dimnjak ili izduvni gas, na primer.
S druge strane, difuzni (ili netačkasti) izvori nemaju mehanizme za kontrolu i usmeravanje protoka gasova, što im otežava lociranje, kontrolu emisija i odredišta emitovanih gasova. Ovo su izvori koji izazivaju fugitivne emisije, o kojima sada možemo da razgovaramo. Saznajte više o tome šta su emisije u vazduh i koji su njihovi izvori.
Fugitivne emisije: šta su i odakle dolaze
Rezolucija 382/2006 Nacionalnog saveta za životnu sredinu (Konama) definiše fugitivne emisije kao difuzno ispuštanje u atmosferu bilo kog oblika čvrste, tečne ili gasovite materije, koje vrši izvor koji nema uređaj dizajniran da usmerava ili kontroliše njegov protok . Drugim rečima, fugitivne emisije potiču iz difuznih izvora emisije. Према Agencija za zaštitu životne sredine Sjedinjenih Država (EPA), ove emisije su nenamerne i potiču od curenja cevi i opreme na zapečaćenim ili nepropusnim površinama, pa čak i iz podzemnih cevovoda.
Uprkos Konaminoj definiciji fugitivnih emisija, u pogledu atmosferskih emisija, termin se obično koristi za difuzno oslobađanje isparljivih organskih jedinjenja (VOC) u atmosferu, odnosno bilo koje organsko jedinjenje koje prolazi kroz fotohemijske reakcije u atmosferi. VOC reaguju u atmosferi i formiraju uglavnom ozon (O3), koji uprkos tome što je koristan kada se nalazi u stratosferi (gde se formira ozonski omotač), može biti izuzetno štetan po zdravlje i životnu sredinu kada je koncentrisan u troposferi (sloj atmosfere gde se живимо).
Veliki deo fugitivnih emisija nastaje kroz curenje u pumpama, kompresorima i ventilima u industrijskim postrojenjima. Pored činjenice da su takva curenja štetna po životnu sredinu, curenje proizvoda može stvoriti finansijske gubitke za industriju, zahtevajući metod za smanjenje fugitivnih emisija, minimizirajući ovu vrstu materijalnih gubitaka u atmosferu.
Sjedinjene Države su prve uspostavile kontrolu nad fugitivnim emisijama od početka Zakon o čistom vazduhu, 1970. godine, promovisana od strane EPA. Za praćenje emisija razvijena je „Metoda 21“ (ili EPA 21) koja koristi prenosivi gasni analizator pogodan za primenu u okruženjima sa eksplozivnom atmosferom. Takođe je kreiran Program za otkrivanje i popravku curenja (LDAR-Detekcija i popravka curenja), koji se sastoji od otkrivanja i popravke bilo kakvog curenja.
Kako se oprema popravlja, vrše se nova merenja kako bi se proverila efikasnost održavanja. Analizirane koncentracije se uglavnom dobijaju u jedinici ppm (deo na milion), što se, u zavisnosti od opasnosti i toksičnosti jedinjenja, može smatrati relativno visokom vrednošću, au određenim slučajevima može predstavljati rizik za radnike i objekata.
EPA takođe predlaže neke mere predostrožnosti za smanjenje emisija VOC (pročitajte više u članku „VOC: poznajte isparljiva organska jedinjenja“).
Studija koju je sproveo Federalni univerzitet u Rio de Žaneiru (UFRJ) identifikovala je vađenje, transport nafte i prirodnog gasa kao neke od glavnih aktivnosti koje izazivaju fugitivne emisije.
Industrija nafte i prirodnog gasa je takođe glavni generator fugitivnih emisija gasova staklene bašte (pročitajte više o globalnom zagrevanju), koji mogu da emituju ugljen-dioksid (CO2), metan (CH4) i azot-oksid (N2O). Kompanija za zaštitu životne sredine države Sao Paulo (Cetesb) daje referentne izveštaje (inventare) o emisijama gasova staklene bašte u različitim privrednim sektorima (među njima i petrohemijskoj industriji).
Izveštaj koji je stavila na raspolaganje Međuvladina komisija za klimatske promene (IPCC) ističe neke aktivnosti koje se smatraju glavnim generatorima fugitivnih emisija, kao što su fugitivne emisije fosilnih goriva (sagorevanjem), rudarstvo i rukovanje ugljem, pored emisija koje nastaju u procesima nakon eksploatacije, i dolazi iz podzemnih ili površinskih rudnika koji se napuštaju nakon vađenja rude.